Kıvılcımlı’nın, “Diyalektik Sosyoloji” başlıklı çalışması, 45 sayfalık elyazması, eski yazı olarak(*) IISH’daki Arşivde(**) bulunmaktadır. Metinlerin hepsi, eski türkçe el yazması biçimindedir. Ayrıca Fegan tarafından yapılmış, metinlerin yeni yazıya aktarma çalışmasıda vardır. Özellikle metinler için hazırladığı bibliyografya son derece önemlidir.

Kıvılcımlı’nın tüm hayatı boyunca, her türlü olumsuzluğa rağmen korumaya çalışıp, koruyabildikleri ve bugünlere ulaştırılan, ünlü “iki çuval” dolusu teorik hazinesinin durumu hakkında, Fuat Fegan’ın yazdıklarından(**),

“Kıvılcımlı’nın hayatı ve çalışması hakkında en ufak fikri olanlar, çuvallardan çıkan malzemelerin ne durumda olduğunu az çok tahmin edebilirler. Uzun yılların kahırlı yereltı ve hapishane hayatı, herşeyden önce ekonomik sorunlar yaratıyordu. Sonra, yazılanları polis ve gardiyan çapulundan kurtarma endişesi de söz konusuydu. Bu şartlar altında, Kıvılcımlı, eline geçirdiği her kağıda, -kimi zaman ambalaj kağıdına, hatta sigara paketine, -notlar almış, düşüncelerini yazmıştır. Ayrıca, kağıdın her köşesini, mümkün olan en küçük eski yazıyla doldurmaya çalışmıştır. Bu, notlar ve yazılarla dolu binlerce çeşitli ebad ve türden kağıtlar, yıllarca ordan oraya taşınmış, zulalarda muhafaza edilmiş, kimileri yangınlardan zor kurtarılmıştır.”

Evet, biliyoruz, Kıvılcımlı’nın binlerce sayfayı bulan ne yazık ki henüz yayınlanamamış teorik mirası, çalışmaları, notları, emekleri mevcuttur. (Felsefe, Sosyoloji, Tarih, Ekonomi, Politika, Örgütlenme, , Psikoloji, Tıp, Edebiyat, Roman, Hikaye, Şiir…) Ayrıca yayınlanmamış bu telif çalışmaları yanı sıra birçok yine yayınlanmamış çeviri çalışmaları da bulunmaktadır. Bizleri tek rahatlatan nokta, henüz gün yüzüne çıkarılamamış olsalarda, Arşivde emin ellerde, her türlü teknik olanaklar kullanılarak koruma altındadırlar. Gelecek kuşaklara uzanacaklardır.Bu konuda yeri gelmişken bir kez daha isimleri yinelemekten bıkmadan emeği geçenlere sonsuz teşekkürlerimizle.
Diyalektik Sosyoloji notları üzerine yazdıkları içinde bu bilgiler ışığında söyleyebileceklerimiz, Metinlerin hem dağınıklığı hem de eski-türkçe oluşu düzenlenip ortaya çıkarılmasını çok zorlamaktadır ama Kıvılcımlı’nın Diyalektik konusunda bir çok çalışma yapmış olması, yazdıklarının bir kısmının, sağlığında kendisi gözetiminde yeni yazıya aktarımlarının yapılmış olması, ve bunların daha sonra, ölümünden sonra yayınlanmış olması ve konunun önemi bakımından Arşivde bulunan bu metinlerin değeri tartışılmazdır.
Özellikle Diyalektik sosyoloji üzerine çalışan sosyologların akademik çalışmaları için bu metinlerin derlenmesi son derece önemlidir.
Çalışmadan bazı sayfaları paylaşıyoruz…

(*) Fegan Fuat, Dr.H. Kıvılcımlı Arşivi, Yurtdışı Katalogu, 23 Aralık 1977, s.3, s.44
(**) International Institute of Social History- IISH, Folder 69