Kıvılcımlı’nın Edebiyat Çalışmaları
(Roman, Öykü, Şiir, Tiyatro eseri…)
Derleyebildiklerimizi aşağıda kısaca listeledik, mutlaka başka başka yerlerde veya Arşivdeki binlerce sayfa eski yazı metinlerde başka çalışmalarının olduğu kuşkusuz. Kıvılcımlı’nın yoğun teorik çalışmalarından kalan zamanlarında güzel sanatların hemen hemen her dalında eserler verdiğini (resim, heykel, vb.) edebi çalışmalar yaptığını (şiir, roman, hikaye, tiyatro eseri,..) özellikle uzun cezaevi yıllarından sayfalarca edebi eserle döndüğünü biliyoruz. Eksiklerin tamamlanabilmesi dileğimizle.
ROMAN, ÖYKÜ, TİYATRO…
– Şeytana Kandil
66 sayfalık eski-yazı metin, metnin son sayfasında 26.10.1940 tarihi var.
– Kör Dövüşü
Eski-yazı, 150 civarı defter sayfası, Tarih 1943
– Topal (Milli Roman)
Eski-yazı, 216 defter sayfası yazı, Tarih 1945
– Ketim: Hava
Piyes, 1 perdelik, 31.12.1945 Yılbaşı
Fuat Fegan’ın notuyla, “”Tarih Etüdleri”nde sözü geçen “Aylık İstatistik bülteni” arasında çıkmış 8 sayfalık eski yazı bir metin: Her sayfada 3 sütun var ve sütunlara 1-24 sıra numaraları verilmiş. Başlığın hemen altında.” Piyes, 1 perdelik, 31.12.1945 Yılbaşı” sözleri var.”
– Kopil
Roman, daktilo, romandan 20 sayfalık daktilo metin var, ayrıca eski yazı notlar da var.
– Kadir’in Kaderi
Eski-yazı bir metin, 1957-1959, 37 sayfa, bu metinlerin bulunduğu zarfta, bir lise defterinde başka eski-yazı metinlerde var.
– Kızkardeşim de Olmayıversin
Bir lise defteri içerisinde, aynı başlıkla yazılmış, 97 sayfa eski-yazı metin.
– Ayıp
Ayıp başlıklı yaklaşık 13 sayfa eski-yazı metin. “Güfer” sözcüğü sıklıkla geçiyor. Bu yazının bir başka çalışması (ihtimalen müsveddesi olabilir) başka bir dosyada, başka bir defterde bulunuyor. (Aşağıda açıklanıyor.)
– Evceğiz
15 sayfa numaralandırılmış eski yazı metin. Metnin sonunda altta Hilmi Kızılırmak el yazısı ile yazılmış. El yazı Kıvılcımlı’ya ait, takma ad olarak kullanmış.
– İt (Ağızdan dolma piştov zamanı geçen orta Anadolu romanı)
Roman, daktilo, sadece 1 sayfa romanın içindekiler listesi arşivde var, diğerleri nerededir bilmiyoruz. Bu listeden anlaşılan, Yaşamak ve Ölmek başlıklı iki kısımdan oluşuyor, 31 fasıl ve 206 dan fazla sayfa olduğu anlaşılıyor.
– Kurşunlu Cami Mahallesi
Roman, daktilo, 331 sayfa
– Nişan
Nişan başlıklı 10 sayfa daktilo metin.
– Provokasyon
14 sayfalık eski-yazı olan bu yazılar, Fuat Fegan’ın notuyla “bu elyazmaları, Felsefe kutusunda “Bergsonizm” defterinin içinde idi”. 1932 yılında yazılmış olabilir, yazılarda 1932 okunabiliyor. Edebiyat çalışması olup olmadığı bilinmiyor.
– Baba
24 sayfalık, eski-yazı bir metin. Fuat Fegan’ın notuyla, ” “Baba” isimli edebi olması muhtemel bir yazı” Edebiyat çalışması olup olmadığı bilinmiyor.
25.1 1949 tarihi atılmış, “Zindancılar” başlıklı bir yazı başlangıcı, türkçe.
Ayrıca, Arşivde çeşitli edebi notlar başlığı ile iki ayrı dosya var. Bu dosyalarda eski-yazı ile defterlere yazılmış yüzü aşkın sayfa çeşitli yazılar var. Örnek olarak değişik defterler için Fuat Fegan’ın düştüğü notlardan : “Sarı defter kağıdına daha çok edebi olması gereken birkaç yazı.”, “Anı yada hikaye olması muhtemel bir takım yazılar.” Yine bu dosyalarda, “Köylü” başlıklı 100’den fazla sayfa eski-yazı olmak üzere metinler var. (Aralarında “Tokat” ara başlığı atılmış, hemen devamı dosyada, “Ayıp” başlıklı ve “Güfer” (sözlük anlamı kuvvet olarak geçiyor) sözcükleri geçen yazılar. Yukarıda, “Ayıp” başlığındaki yazıların müsveddesi olabilir mi?)
ŞİİRLER
– Suç Var: Orak Çekiç
yeni yazı, 1 sayfa, şiir
– Bülbül’den
daktilo, şiir, 1 sayfa
– 20.ci Yıl Marşı, 25.ci Yıl Marşı, 27.ci Yıl Marşı
daktilo, 4 sayfa, şiir
– Kervan Yürür
Bu şiirin Kıvılcımlı’ya ait olup olmadığı konusunda şiir ile ilgili olarak derleyebildiğimiz Kıvılcımlı Arşivi referans alınarak,bilgiler şöyle:
F.Fegan’ın, Dr.H.Kıvılcımlı Arşivi, Yurtdışı Katalogu’nda yazılan:
Şiir, daktilo, 1 sayfa, Mayıs 1963
Arşivde, USTE’de bulunan 1 sayfa daktilo, ki Katalogda geçen bilgi de böyle, orada Fegan’ın kendi el yazısı ile bir notu var, “Kaynak: Suat Ş. Kundakçı” diye ama bu notun bu daktilo sayfasına ait olup olmadığını bilmiyoruz, emin değiliz. Bu şiiri el yazısı olarak yazılmış haliyle, yine Arşivde, USTE’de bulunan Atila Türk’ten Fuat Fegan’a 18 Mart 1977 tarihli mektupta da görüyoruz, “Kervan Yürür” başlığı ile,yine net bir kaynak bilgisine ulaşamıyoruz.
Ayrıca yine bu şiiri, biraz detaylı Arşiv taramasında tamamen tesadüfi olarak, yine Arşivde, USTE’de bulunan, Orhan Aksungur’a ait bir not defterinin ilk sayfasında, kendi el yazısı ile, konu başlığı gibi duran “Kıvılcımlı’dan Nazım Hikmet’e” diye bir başlık altında, tam tamına aynısı olmamakla birlikte bazı farklılıklarla görüyoruz. Tüm bu belgeler USTE’de bulunmaktadır.
Sonuç olarak, Fuat Fegan’ın kataloğunu referans alıp listemize aldık.
– 1 Mayıs
şiir, yeni-yazı, 1 sayfa
– Devrim
– İşkence
– Proletarya (Volga Şarkısı)
-Kızıl Cenaze Marşı
– Bakıyorsun
38 Donanma Davası notlarının arasında çıkmıştır. Fatma Nudiye Yalçı için yazıldığı bilinmektedir. Ayrıca notların arasında Kıvılcımlı’nın çizgilerinden arkadan bir kadın figürüde vardır. (6.8.40 tarihli)
– “Fadime”, “Konuşmuyoruz”, “Kıştı” başlıklı, 40’lı yıllar (1943, 1944 vb.)tarihli değişik manzum türkçe yazılar. Fatma Nudiye Yalçı’ya yazılmış izlenimi veriyor.
Belgelerin önemli bir bölümünü bize sağlayan sevgili Fikret Küçükosmanoğlu’na sonsuz teşekkürlerimizle.
Kaynaklar:
– Dr.H.Kıvılcımlı Arşivi, Yurtdışı Katalogu, Fuat Fegan, s.49, 50,63
– Kıvılcımlı Arşivi, Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü (International Institute of Social History-IISH), Amsterdam, değişik dosyalar (folder)
https://iisg.amsterdam/nl