Kıvılcımlı ve Formül Mercan Adaları.

Düşünce gemisini batıran Mercan Adaları, Tabulaşmış Formüller.

Kıvılcımlı’nın, yazının içeriğinden, 1965-1966 yıllarında yazdığını tahmin ettiğimiz “Formül Mercan Adaları” başlıklı yazısından bir kaç paragrafı paylaşıyoruz. Yazının 13 sayfalık el yazması (türkçe) ve daktilo edilmiş biçimi orijinalleri Arşivde, IISH’da bulunmaktadır.

Yazıdan alıntılar:

“Formül Mercan Adaları
1-Liberalizm
“Serbest Rekabet” (Liberalizm) bir formüldür.
Düşüncemizin bütün ‘Ululuğu ve Çökkünlüğü’ Formüllerinde toplanır. Formül bir araçtır. Onu icat eden, ihtiyacı için kullanmıştır. İcat edilmiş formülü kullananların tümü, aracı amaç yerine getirmişlerdir. Hele Türkiye gibi Kapitalist ekonomiye yüz yıl geriden ve topaleşekle katılmış ülkelerde düşünce formülleri dokunulmazlık kazanırlar. Tabulaşırlar…’

Kıvılcımlı ilerleyen paragraflarda, Liberalizm, Milliyetçilik ve Batıcılık formüllerini irdeleyerek devam eder.

“Her ülkede tabulaşmış formüller, düşünce gemisini sık sık batıran mercan adalarıdır. Bizde formül mercan adaları, düşünce denizimizi Şap denizi dediğimiz Kızıldenize çevirmiştir. Nereden kalksanız, düşüncenizi batırmaya hazır bin bir formül mercan adası, ve yalnız düşüncenizi değil, sizi de yutmaya hazır köpekbalıkları dört yanınızı sarar. 20 küsur yıllık Tekparti devrinin tabu-formül mercan adası: Devletçilik idi. 20 kadar yıllık Çokparti devrinin tabu-formül mercan adası: Demokrasi oldu. Beş altı yıllık 27 Mayıs devrinin tabu-formül mercan adası: Sosyalizm dir. Her üç devrin köpekbalıkları aynı köpekbalıklarıdır.

Yalnız düşüncemizi değil, başımızı dahil köpekbalıklarına yem olmaktan kurtarmalıyız. Bunun için ölesiye ve öldüresiye diyalektik düşünüp davranmalıyız. Olanları olduğu gibi (objektif ve konkret olarak) görmeliyiz, belli gidişi hangi güçlerle, ne yönde değiştirmeği kaçamaksız bilmeliyiz, en kritik anda, en duru bilinçle, en kesin kararı almalıyız.
Ekonomide bilimsel izah, Sosyalde bilimsel değişme, Politika güzelsanatında anı yakalama: modern diyalektiğin tek yoludur…”